Nước ta là nước nằm ở xứ nóng, gió mùa. Nhân dân ta có nghề trồng lúa nước lâu đời. Nền văn minh lúa nước là nền văn minh đã thành và phát triển qua hơn bốn nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang. Chính nghề nông, nghề đi rừng, nghề đi biển đánh cá, bằng kinh nghiệm sống từ nhiều thế hệ mà trong dân gian đã đúc rút được nhiều câu tục ngữ về thời tiết cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Và bài viết này sẽ gửi đến các bạn những câu ca dao tục ngữ về mưa nắng bão lụt, thời tiết, dự báo thời tiết? Sau đây hãy cùng tìm hiểu nhé.
Ca dao tục ngữ về mưa nắng bão lụt, thời tiết, dự báo thời tiết
1. Bao giờ Hòn Đỏ mang tơi
Hòn Hèo đội mũ thì trời sắp mưa
Hòn Đỏ là tên một hòn đảo nhỏ nằm ở phía Đông Bắc thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, cách đất liền khoảng 500m. Đảo này cùng với Hòn Chồng được xem là biểu tượng du lịch của Nha Trang. Đây là câu ca dao dự báo thời tiết ở tỉnh Khánh Hòa.
2. Bao giờ trời kéo vảy tê
Sắp gồng sắp gánh ta về kẻo mưa
"Vẩy tê" là đám mây có dạng như vẩy con tê tê. Con tê tê. Mây vẩy tê tê. Tua rua: Tên gọi dân dã trong tiếng Việt của cụm sao phân tán M45 trong chòm Kim Ngưu), ở Việt Nam thường thấy được vào lúc sáng sớm đầu tháng 6 dương lịch. Khi người ta thấy đám mây này thì trời sẽ sắp mưa.
3. Bầu nắng, mướp đắng mưa, dưa đại hạn
Câu tục ngữ ám chỉ những củ quả dự báo được trước thời tiết.
4. Chớp thừng chớp chảo
Không bão thì mưa
5. Chóp chài đội mũ, mây phủ đá bia
Ếch nhái kêu lia, trời mưa như trút
Chóp chai là một ngọn núi cao 391 mét, nổi lên giữa đồng bằng Tuy Hòa, thuộc địa phận xã Bình Kiến, ngoại ô thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Núi Chóp Chài có hình dáng khá vuông vức, trông tựa như một kim tự tháp. Đứng trên đỉnh núi sẽ có được tầm nhìn bao quát tới biển và vùng đồng bằng dưới chân núi. Lấy hình ảnh núi Chóp chai và ếch nhái kêu để dự báo được trời mưa ở tỉnh Phú Yên.
7. Chớp đằng đông, vừa trông vừa chạy
8. Chuồn chuồn bay thấp thì mưa
Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm
Khi trời nắng, ko khí khô, nên thân và cánh chuồn chuồn rất nhẹ, có thể bay cao đc.Khi trời sắp đổ mưa, độ ẩm ko khí tăng cao, làm đôi cánh của chuồn chuồn trở nên ẩm và nặng. Vì thế lúc này chuồn chuồn bay cao không đc. Nên phải bay là là dưới thấp.Quan sát đc đặc điểm này của chuồn chuồn mà dân gian có thể dự đoán đc khi nào trới sắp mưa.
9. Cò bay ngược, nước vô nhà
Cò bay xuôi nước lui ra biển
10. Đêm trời tang, trăng sao không tỏ,
Ấy là điềm mưa gió tới nơi.
Đêm nào sao sáng xanh trời,
Ấy là nắng ráo yên vui suốt ngày.
Những ai chăm việc cấy cầy,
Điềm trời trông đó, liệu xoay việc làm.
11. Ếch kêu uôm uôm
Ao chuôm đầy nước
Đây là một kinh nghiệm về việc dự đoán trời mưa. Ếch là một loài động vật rất mẫn cảm với việc đổi thay thời tiết, nhất là khi trời trở trời mưa. Khi trời chuẩn bị kéo cơn mưa, ếch thường cất tiếng kêu lên bờ ao, hồ, đồng ruộng. Chính vì thế mà dựa vào tiếng kêu của ếch, dân gian ta có thể biết trước trời sắp có mưa
12. Kiến đen tha trứng lên cao,
Thế nào cũng có mưa rào rất to.
Loài kiến có khả năng dự đoán trước mưa bão do đó khi thấy kiên tha trứng tức là mưa vì khi cảm nhân nguy hiểm đến tổ thì nó sẻ tìm nơi an toàn cho tổ, còn việc mưa rất to là do kiến cảm thấy mưa to đến mức có thể tiêu diệt hết gióng nòi mình nên phải di chuyển đến cây cao thật cao để có thể tránh dược mưa to
13. Lập lòe trời chớp Vũng Rô
Mây che Hòn Yến gió vô Chóp Chài
Vũng Rô, Hòn Yến, Chóp Chài là những địa danh nổi tiếng ở Phú Yên, đây là câu ca dao dự báo thời tiết ở vùng đất “Hoa vàng cỏ xanh”.
14. Mưa tháng bảy gẫy cành trám
Nắng tháng tám rám trái bưởi
Trám gọi là cà na từ cách phát âm của người Triều Châu, âm Hán Việt là cảm lãm, một loại cây thân gỗ thường đươc trồng để lấy gỗ và nhựa. Bưởi thì chắc ai ai cũng biết rồi. Hai câu ca dao dự báo thời tiết về mưa và nắng.
15. Ông tha mà bà chẳng tha
Làm nên cái lụt hăm ba tháng mười
Câu này là tục ngữ của người dân miền Trung nghĩa là, dù có mưa gió, bão bùng trước đó bao nhiêu trận đi nữa, nhưng người dân vẫn chưa yên tâm nếu như chưa qua ngày 23 tháng 10 âm lịch.
17. Nồm động đất, Bấc động khơi
18. Ráng vàng thì nắng ráng trắng thì mưa
19. Sao dày thì mưa, sao thưa thì nắng
Sao ló trời nắng, sao vắng trời mưa
Đây là 2 câu ca dao ông cha ta đúc kết lại kinh nghiệm dự báo thời tiết bằng cách nhìn sao trên trời.
20. Tháng ba bà già chết rét
23. Tháng Giêng động dài
Tháng Hai động tố
Tháng Ba nồm rộ
Tháng Tư nam non
Tháng Sáu nam dòn
Tháng Bảy mưa bãi
Tháng Tám mưa giông
Tháng Chín mưa ròng
Tháng Mười lụt lớn
24. Tháng giêng rét dài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân
Đó là ba đợt rét đầu năm ở miền Bắc. Rét dài là đợt rét cho cây trổ hoa đấy. Sau đó là rét lộc tức là đợt rét khi cây nẩy mầm non. Rét Nàng Bân hay còn gọi rét muộn.
25. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Đó là một câu ca dao mà ông cha đã truyền lại cho chúng ta rất chính xác nhờ vào những gì mà mình đã đúc kết được trong cuộc sống mà ngày nay nó vẫn rất khả thi. Với ý nghĩa là tháng năm thì thời gian ban ngày dài hơn thời gian ban đêm. Còn vào tháng mười thì thời gian ban ngày ngắn hơn thới gian ban đêm.
26. Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão
Heo may là gió bấc thổi nhẹ đầu thu. Tháng bảy âm lịch sẽ có gió bấc thổi và chuồn chuồn bay ra nhiều là trời sắp có bão.
27. Tháng bảy kiến đàn đại hàn hồng thuỷ
Vào tháng 7, mùa hè của nửa Cầu Bắc trong đó có Việt Nam nhiệt độ không khí ở trên lục địa cao trở thành khu áp thấp hút gió khối khí ẩm từ Thái Bình dương vào gây nên những trận mưa lớn cùng với sự xuât hiện của các khí áp thấp gây nên mưa bão ở Bắc bộ và Bắc trung Bộ
28. Tháng bảy mưa gảy cành trám
Tháng tám nắng rám trái bòng
29. Trời nồm tốt mạ
Trời giá tốt rau
30. Trời chớp Mũi Nạy, thức dậy mà đi
Trời chớp Đề Di ở nhà mà ngủ
31. Tháng Năm tháng Sáu, mặt trời đi chệch
Tháng Bảy, tháng Tám mặt trời đi xiên
Em là phận gái thuyền quyên
Đừng cho sóng dợn, đò nghiêng nước vào
Đò nghiêng sóng dợn ba đào
Trong dễ thấy đục, nhưng đục nào thấy trong
32. Tháng một là tháng trồng khoai,
Tháng giêng trồng đậu, tháng hai trồng cà.
Tháng ba cày vỡ ruông ra
Tháng tư làm mạ, mưa sa đầy đồng.
33. Đầu năm sương muối ,cuối nam gió nồm
34. Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa
35. Mùa hè đang nắng, cỏ gà trắng thì mưa
Trên đây là bài viết về Ca dao tục ngữ về mưa nắng bão lụt, thời tiết, dự báo thời tiết, mong rằng bài viết này sẽ giúp chúng ta hiểu biết thêm nhiều câu ca dao, tục ngữ hay trong kho tàng văn học Việt Nam.